Ang tanyag na cable car na tumatawid sa matatarik na kalsada ng San Francisco ay hindi lamang ginagamit bilang praktikal na paraan ng transportasyon, kundi isa ring mahalagang simbolo ng lungsod na minamahal ng mga bisita mula sa iba’t ibang panig ng mundo. Unang inilunsad noong 1873, ito ang pinakamatandang umiiral na cable car system sa buong mundo na pinapatakbo nang mano-mano at patuloy na umaandar hanggang ngayon. Para sa mga nais matuto pa tungkol sa makulay na kasaysayan ng San Francisco cable cars, mainam na bisitahin ang Cable Car Museum na bukas para sa lahat nang libre. Dito, matutuklasan mo ang kasaysayan, mekanismo, at kahalagahan ng mga sasakyang ito sa kultura ng lungsod. Sa artikulong ito, tatalakayin namin ang mga tampok na makikita sa Cable Car Museum, mga tip kung paano pumunta rito, at ang mas malalim na kwento ng pinakatanyag na transportasyon ng San Francisco.
Ang Kapanganakan ng San Francisco Cable Car
Ang San Francisco ay kilala sa mga tanawin tulad ng Twin Peaks, ang marangyang distrito ng Nob Hill, at ang sikat na Coit Tower sa Telegraph Hill—mga lugar na nagpapakita na ang lungsod ay itinayo sa humigit-kumulang 50 burol. Dahil dito, may kakaibang hugis at ganda ang skyline ng lungsod, ngunit nagdadala rin ito ng matatarik na kalsadang hamon para sa transportasyon.
Bukod dito, tinatawag din itong “Lungsod ng Hamog” dahil sa makapal na ulap ng hamog na bumabalot sa lungsod tuwing madaling-araw. Sa mga matataas na lugar, may mga araw na halos hindi makita ang paligid dahil lubos itong tinatakpan ng fog.
Noong 1869, isang malungkot na insidente ang naganap—isang karwaheng hinihila ng kabayo na paakyat ng matarik na kalsada sa Nob Hill ang nadulas at tumaob, at nadaganan ang tsuper nito na ikinamatay niya.
Dahil dito, si Andrew Smith Hallidie, isang gumagawa ng wire rope, ay naudyukang maghanap ng mas ligtas na paraan ng transportasyon para sa matatarik na kalsada ng San Francisco. Mula rito, ipinanganak ang unang cable car system sa mundo.
Ang disenyo ni Hallidie ay gumagamit ng umiikot na kable sa ilalim ng kalsada na maaaring dakmain o bitawan ng sasakyan upang umusad sa riles—isang sistemang tinawag na “continuous loop.” Matapos ang maraming pagsubok sa pag-akyat at pagbaba sa matatarik na burol, opisyal na binuksan sa publiko ang unang cable car ng San Francisco noong Setyembre 1, 1873, na nagbigay katuparan sa pangarap ng mga residente.
Mabilis itong lumawak at naging mahalagang bahagi ng buhay sa lungsod. Sa rurok ng operasyon nito, halos 600 cable car ang umiikot sa San Francisco araw-araw. Sa kasalukuyan, tatlong makasaysayang linya na lamang ang nananatili, na pinapatakbo ng San Francisco Municipal Railway: ang Powell–Hyde Line, Powell–Mason Line, at California Line.
Para sa sinumang bumibisita, ang pagsakay sa cable car ay hindi lamang simpleng biyahe—ito ay isang makasaysayang karanasan na sumasalamin sa talino, tibay, at kagandahan ng San Francisco.
Ang nagpapatakbo sa tanyag na cable car ng San Francisco ay walang iba kundi ang Cable Car Museum!
Sa loob ng museo, makikita ang napakalaking motor room na tinaguriang “puso” ng sistema ng cable car sa San Francisco.
Ito ang makapangyarihang makina na nagpapagalaw sa mga kable sa ilalim ng mga kalye ng lungsod. Sa pamamagitan ng malalaking pulley, tuloy-tuloy nitong pinapaikot ang mga kable upang makagalaw ang mga cable car sa isang direksyon lamang.
Bawat ruta ay may sariling motor—isa para sa bawat linya—at may dagdag pang motor para sa pinagbabahaging bahagi ng Powell–Hyde Line at Powell–Mason Line, kaya apat lahat ang bilang. Isipin mo, habang naroroon ka, ang mga makinang ito mismo ang nagpapaandar sa cable car na kasalukuyang bumabaybay sa lungsod. Tunay na kahanga-hanga itong kombinasyon ng kasaysayan, inhenyeriya, at kasalukuyang aksyon na hindi dapat palampasin ng mga bumibisita.
Mga Kahanga-hangang Eksibit sa Cable Car Museum
Higit pa sa pangunahing atraksyon na malaking motor room, tampok din sa Cable Car Museum ang iba’t ibang eksibit na magdadala sa iyo sa kasaysayan ng lungsod. Makikita rito ang tunay na mga cable car na minsang tumakbo sa mga kalsada, mga modelong replika ng iba’t ibang henerasyon ng sasakyan, lumang tiket sa pagsakay, at mga uniporme ng konduktor—mga bihirang yaman na mahirap nang matagpuan ngayon.
Isa sa pinakapinapahalagahang eksibit ay ang pinakamatandang umiiral na cable car sa buong mundo mula sa Clay Street Hill Railroad Company, kompanyang itinatag ni Andrew Smith Hallidie noong 1873, ang imbentor mismo ng cable car. Patunay ito ng talino at husay sa paggawa noong panahong iyon.
Pagpasok pa lang sa museo, sasalubungin ka na ng malalaking pulley at mga orihinal na piyesa na dating ginagamit upang paikutin ang mga kable—isang makabagong teknolohiya noon na nagpapatakbo sa tanyag na sistema ng transportasyon ng lungsod.
Mag-uwi ng mga Pasalubong na Cable Car mula sa Cable Car Museum
Isa sa pinaka popular na pasalubong mula sa San Francisco ay ang mga cable car-themed na produkto. Sa loob ng gift shop ng Cable Car Museum, makakakita ka ng iba’t ibang orihinal na items na hindi lang para sa mga mahilig sa tren, kundi para rin sa lahat ng edad—mula sa matatanda hanggang sa mga bata.
Para sa mga pasalubong na ipinamahagi sa maraming tao, mainam ang mga individually wrapped na pagkain o magnets. Para naman sa mga bata, magandang regalo ang miniature o laruan na cable car.
Maaari ka ring bumili ng praktikal na pasalubong tulad ng mug o eco bag—mga gamit na pwede mong gamitin araw-araw para maalala ang iyong masayang bakasyon sa San Francisco.
Paano Pumunta sa San Francisco Cable Car Museum
Matatagpuan ang San Francisco Cable Car Museum sa kilalang Nob Hill district, sa mismong lugar kung saan nagtatagpo ang tanyag na Powell–Hyde Line at Powell–Mason Line.
Ang pinakamalapit na cable car stop, Mason Street & Washington Street, ay nasa humigit-kumulang 1 minutong lakad lamang mula sa pasukan ng museo—madali at maginhawa para sa mga bumibisita. Habang nasa lugar, huwag palampasin ang ibang kilalang pasyalan tulad ng kahanga-hangang Grace Cathedral at masiglang Chinatown, na parehong magandang idagdag sa iyong itineraryo sa San Francisco.
Pangalan: San Francisco Cable Car Museum
Lokasyon: 1201 Mason St, San Francisco, CA 94108, USA
Opisyal na Website: http://www.cablecarmuseum.org/
◎ Paano Sumakay sa San Francisco Cable Car
◆ Pagbili ng Tiket
Ang pamasahe ay $7 USD bawat biyahe (one-way), at libre ang mga batang 4 na taong gulang pababa. Kung balak mong sumakay nang maraming beses sa loob ng isang araw, mainam na kumuha ng “Visitor Passport” na nagbibigay ng unlimited na sakay sa cable car, Muni Metro (subway), at mga city bus ng San Francisco.
Maaaring bumili ng tiket at Visitor Passport sa ticket booth sa Powell Street Station. Maaari ring magbayad ng cash kapag sumakay, ngunit siguraduhin na eksakto ang halaga dahil hindi nagbibigay ng sukli ang driver.
◆ Paraan ng Pagsakay
Walang eksaktong iskedyul ang mga cable car, ngunit karaniwang bawat 10 minuto ay may dumarating sa bawat linya. Para makasigurong makasakay, mas mainam na pumila sa pinakamain na terminal ng linya.
Kung sasakay sa gitna ng ruta, itaas ang kamay bilang senyas sa driver para huminto. Kapag walang senyas o puno na ang cable car, maaari itong dumiretso nang hindi humihinto.
Opisyal na Pangalan: San Francisco Municipal Transportation Agency (SFMTA)
Opisyal na Website: https://www.sfmta.com/